Ăn dặm là gì?
Ăn dặm là bước chuyển lớn từ chế độ ăn hoàn toàn từ sữa mẹ hoặc sữa công thức (chế độ ăn dạng lỏng) sang chế độ có thức ăn dạng sệt, tới dạng lợn cợn và cuối cùng là dạng miếng.
Vì đây là giai đoạn quan trọng trẻ nhỏ cần phải trải qua. Vì vậy, các bà mẹ cần hết sức kiên nhẫn, cho con tập làm quen với điều này (vì trong thời gian đầu, bé có thể rất lười ăn).
Tại sao trẻ phải ăn dặm?
Nguyên nhân là do càng lớn, nhu cầu dinh dưỡng của bé càng cao. Nhất là sau 6 tháng, sữa mẹ không còn đáp ứng đầy đủ các nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Ttrong đó có nhu cầu về năng lượng, nhu cầu về sắt, nhu cầu về vitamin A.
Nếu sau 6 tháng mà trẻ chỉ bú nguyên sữa mẹ, không ăn dặm thức ăn khác thì sẽ rất dễ bị thiếu hụt chất. Và sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện cả về trí não, thể chất.
Hơn nữa, từ 6 tháng tuổi, trẻ bắt đầu mọc răng. Nên việc tập nhai và sử dụng các men của tuyến nước bọt tiết ra là vô cùng cần thiết. Điều này sẽ giúp hoàn thiện khả năng điều phối của lưỡi và các kỹ năng của miệng – giúp bé phát triển ngôn ngữ sau này.
Khi cho trẻ ăn dặm cần lưu ý những gì?
Không cho bé ăn dặm trước 4 tháng tuổi
Khi bé được 4 tháng tuổi, hệ tiêu hóa của bé cùng đã dần hoàn thiện hơn. Dạ dày đã có thể tiết ra enzym amylase có chức năng tiêu hóa tinh bột. Tuy nhiên theo các chuyên gia thì bé nên bú sữa hoàn toàn trong 6 tháng đầu và thời điểm thích hợp nhất cho trẻ ăn dặm là 6 tháng tuổi.
Cho con ăn dặm theo từng giai đoạn
Giai đoạn đầu (4-6 tháng tuổi):
Đây là giai đoạn bắt đầu cho bé tập làm quen với việc ăn dặm. Mục tiêu là để bé nuốt được thức ăn tới họng bằng lưỡi. Vậy, nên bắt đầu cho trẻ ăn dặm như thế nào? Mẹ nên nấu các thức ăn dạng lỏng dễ nuốt không cần nhai như cháo nghiền, cháo rây, nghiền xay nhuyễn và nấu chín loại rau như khoai tây, khoai lang, cà rốt…Lúc này dạ dày của bé còn non, chưa nên cho con ăn đạm là thịt cá vội mà bắt đầu với đậu phụ non để đảm bảo an toàn.
Các tuần tiếp theo bạn có thể cho ăn kèm các loại rau củ mềm dễ tiêu hóa như rau mồng tơi. Giai đoạn này bé mới làm quen với ăn dặm, tuyệt đối không được ép con nếu con chưa hợp tác mẹ nhé!
Giai đoạn 2 ( 6-8 tháng tuổi):
Lúc này lưỡi của bé bắt đầu linh hoạt hơn. Lưỡi và cằm cùng lợi bắt đầu học cách nghiền thức ăn. Mẹ có thể cho bé ăn các thực phẩm nghiền nát như đậu phụ, thịt bằm, tôm và thực phẩm bé có thể tự cầm bằng tay như trái cây, rau củ, bánh mì, nui…
Giai đoạn 3 ( 9-11 tháng tuổi):
Lúc này hoạt động của lưỡi đã linh hoạt hơn và bé có thể nghiền thức ăn bằng lợi. Độ cứng của thức ăn lúc này như quả chuối. Mẹ có thể cho bé ăn cháo không rây, trứng gà. Lúc này bé cũng có hành vi đưa tay với thức ăn, cách cầm nắm cũng thành thục hơn.
Giai đoạn 4 (12 – 18 tháng tuổi):
Ở giai đoạn này con có thể đã cai sữa. Do đó các bữa ăn có thể chia làm 3 bữa chính và có các bữa phụ đi kèm. Mẹ nên cho con ăn thực phẩm thô cùng gia đình, đi kèm với các bữa phụ kèm uống sữa, sữa chua vv.
Cho bé ăn đầy đủ các nhóm dinh dưỡng
Khi cho con ăn dặm, mẹ cần chú ý bổ sung đầy đủ các nhóm dưỡng chất cho bé.
– Nhóm đạm: nguồn động vật như thịt, cá, trứng, sữa, tôm tép, lươn… Nguồn thực vật như đậu nành, các sản phẩm chế biến từ đậu nành và các loại đậu đỗ khác.
– Nhóm béo: dầu, mỡ, bơ, hạt có dầu.
– Nhóm bột đường: gạo tẻ-nếp, bột mì, bánh mì, mì, nui, bún, phở, hủ tiếu, khoai, bắp.
– Nhóm vitamin và chất khoáng: rau củ, trái cây các loại
Không thêm muối, gia vị vào thức ăn của bé
Các mẹ có suy nghĩ rằng nêm chút mắm, muối vào đồ ăn dặm sẽ khiến món ăn đậm đà hơn và kích thích vị giác của trẻ thì mẹ đang mắc sai lầm lớn. Các chuyên gia hàng đầu về sức khỏe trẻ em vẫn luôn khuyến cáo các bà mẹ không nên cho con ăn muối, nước mắm. Vì chức năng thận của trẻ vẫn còn yếu khi mẹ nêm mắm muối vào đồ ăn của con sẽ khiến thận của bé phải làm việc quá sức.
Theo dõi phản ứng sau ăn và chất bài tiết của bé
Khi bắt đầu cho bé tập ăn một loại thức ăn nào mới, mẹ cần quan sát thái độ của con cũng như quan sát “sản phẩm đầu ra” của bé ngày hôm đó để xem bé có bị dị ứng với nhóm thực phẩm nào không.
Kiên nhẫn! Muốn nhanh thì phải từ từ!
Khi bắt đầu cho con ăn dặm có thể con sẽ bất hợp tác hoặc nghịch ngợm, nhưng ba mẹ không nên quá lo lắng hay căng thẳng. Cần xác định cho con ăn dặm là để tập cho con các kĩ năng ăn uống (cầm, nắm, nuốt) và nhận biết mùi vị của thức ăn. Khi cho con ăn mẹ có thể theo dõi thái độ của bé để nhận ra bé thích hay không thích thực phẩm nào.
Ngoài ra mẹ cũng không nên ép bé ăn. Có thể bé từ chối món ăn do chưa quen mới mùi vị của thức ăn đó. Chính vì thế cần bố mẹ phải kiên nhẫn thử lại nhiều lần. Nếu ép bé sẽ hình thành tâm lý sợ hãi khi nhìn thấy đồ ăn, việc cho bé ăn dặm lại càng trở nên khó khăn hơn đấy nhé!
