Mời bạn cùng chúng tôi phiêu du, trải nghiệm với whisky, một dòng rượu thượng hạng để có những rung cảm tinh tế của cảm xúc và sự phóng khoáng tuyệt vời nam nhân
Còn gì thú vị hơn trong buổi tối muộn, ngồi nhâm nhi ly Whisky cùng bằng hữu và nghe những giọt nhạc sóng sánh của Leonard Cohen… Những người sành sỏi khó tính sẽ không uống whisky vào buổi trưa như thể tranh thủ một bữa nhậu với rượu ngon hoặc đơn giản là sự lạm dụng quá độ. Thế giới của whisky bắt đầu sau khi hoàng hôn buông xuống, khi những bộn bề của đời sống kim tiền lắng xuống. Tôi hay nói với đám bạn mê rượu whisky của mình rằng, trải nghiệm với whisky mang theo hơi thở của đêm, đêm càng sâu thì càng nồng nàn, rù quến, whisky ban phát quyền năng của lạc thú và cả những ám muội trong lòng đô thị.
Với chừng ấy lý do, bạn chắc hẳn cũng đồng ý với tôi hay với những nhà làm phim, tiểu thuyết gia rằng thứ men cuồng nhiệt và tinh tế ấy khơi gợi cho họ biết bao cảm hứng sáng tạo. Freddie Mercury của nhóm Queen đã viết nên ca khúc vĩ đại nhất mọi thời đại Bohemian Rhapsody trong sự đưa đẩy của Whisky, November Rain của Guns & Roses cũng tương tự…
Những con số biết nói
Điều đầu tiên khi đến với Whisky một cách nghiêm túc, chúng ta cần hiểu rằng Whisky là một phạm trù văn hóa lâu đời. Tất nhiên, bạn có thể chọn uống ừng ực nhiều ly Whisky sâu tuổi đắt đỏ để chứng tỏ hầu bao rủng rỉnh của mình và tới bến xỉn như bất cứ cuộc nhậu ồn ào nào. Tuy nhiên, nếu bạn muốn tận hưởng trọn vẹn cái ngon của Whisky, bạn cần biết một điều vô cùng quan trọng – những con số ghi trên chai rượu.
Cách đây khoảng 6, 7 năm, tôi và nhóm bạn chơi Whisky của mình có cơ hội tham gia một buổi nói chuyện rất thú vị với ngài Peter Hugh Prentice – thành viên ưu tú của Hiệp hội whisky Scotland. Ông được vinh danh là “Keeper & Master of the Quaich” – danh hiệu dành cho người có cống hiến lớn trong việc đưa thương hiệu Scotch Whisky đến mọi miền thế giới. Buổi nói chuyện có tên Những con số biết nói. Điều tôi mê nhất ở người đàn ông đầu hói có nụ cười hiền hiền này là bộ lễ phục Scotland ông mặc. Áo vest, váy sọc, thắt một dây lưng bản to như truyền thống của dân Celt từ thời trung cổ. Nhìn kỹ trên váy ông còn đính một thanh kiếm nhỏ. Ông nói đây là bộ đồ trang trọng nhất ông chỉ dành cho đại lễ hay khi nói chuyện về Whisky. Tất nhiên, các hậu duệ sinh sau đẻ muộn như chúng tôi đã nghiêm túc lại càng im ắng, lắng đọng hơn sau khi tiền bối thông báo như thế.
Dân mộ điệu đều hiểu rằng thông tin về độ tuổi của sản phẩm rất quan trọng đối với một số ngành hàng như rượu, xì gà, đồ gỗ… Độ tuổi càng cao thì giá trị sản phẩm càng lớn. Ngày mới chơi, tôi và rất nhiều người lầm tưởng con số ghi trên những chai whisky là chỉ số tuổi của rượu. Sai bét các bạn ạ! Theo nghiên cứu của hãng Chivas Brother với 2.000 người ở 20 quốc gia tại châu Âu, Á, Mỹ, chỉ có 10% số người được hỏi hiểu đúng ý nghĩa của con số về độ tuổi rượu được ghi trên bao bì (Age Statement). Chính xác thì đó là số năm tuổi của loại rượu Whisky trẻ tuổi nhất trong tất cả những loại Whisky dùng để pha chế chai rượu đó.
Vậy tuổi của Whisky là gì? Whisky được sản xuất từ hạt ngũ cốc, nước (suối), men tươi qua quá trình lên men và chưng cất. Rượu phải được ủ ít nhất 3 năm trong thùng gỗ sồi và đóng chai với độ cồn tối thiểu 40%. Năm tuổi của Whisky là số năm rượu được ủ trong thùng gỗ sồi. Có thể lấy ví dụ về con số 18 trên một chai Whisky. Whisky 18 được tạo nên bởi sự pha chế bí truyền của riêng từng hãng và thứ rượu whisky trẻ nhất trong số các loại whisky pha chế phải được ủ trong thùng gỗ sồi ít nhất 18 năm. Một trong những suy nghĩ thô sơ nhất về trải nghiệm với whisky nếu có phải được loại bỏ ngay: Bạn mua một chai whisky 18, để trong tủ kiếng 10 năm và thế là ta có rượu whisky 28 tuổi. Nếu thế thì ai cũng có thể sở hữu những chai rượu lâu năm.
Ở một góc độ nào đó, thứ rượu nữ nhi hồng trong văn hóa người Trung Quốc và cả một số tỉnh phía Bắc nước ta ngày xưa cũng tạm coi là whisky nếu trừ đi khoản thùng gỗ sồi. (Nếu nhà sinh con gái, người cha sẽ chưng cất rượu ngũ cốc và chôn sau vườn cho đến khi con gái đi lấy chồng sẽ mang ra đãi khách). Tôi hỏi ngài Peter số tuổi quan trọng vậy thì ai là người giám sát và chứng thực sự tin cậy của con số ấy. Ông trả lời rằng, từ xưa nơi ủ rượu có hai chìa khóa, một của người chủ, một của cơ quan có thẩm quyền tại địa phương. Họ sẽ giám sát quá trình ngày tháng ủ rượu, niêm phong lại và chứng kiến ngày xuất kho để pha chế… Ngày nay vẫn có quan chức địa phương giám sát quá trình này. Tức là nhà sản xuất không thể dán đại con số to lên chai để bán giá mắc hơn.
Hiện nay có từ 70% whisky không đề số tuổi, ta hiểu là nó có tuổi là 3 năm. Trong quá trình ủ, rượu sẽ bay hơi mỗi năm là 2%. Do đó, Whisky càng lâu năm lại càng đắt là vì vậy. Ví dụ loại Whisky 25 năm, khi mở thùng chỉ còn một nửa số rượu ban đầu. Cơ quan địa phương có thể căn cứ vào độ hụt của rượu để xác định độ tuổi có chính xác không. Vậy loại whisky nào cao tuổi nhất hiện nay? Đó là Royal Salute 50 Years Old của Chivas Brother và Macallan cũng có một dòng Whisky 57 tuổi.
Thưởng thức rượu Whisky đúng cách
Khi thưởng thức Whisky, điều quan trọng nhất là địa điểm phải có không khí trong lành, không bị pha tạp bởi những mùi hương khác để có thể cảm nhận trọn vẹn hương vị của rượu. Chính người uống cũng không nên dùng nước hoa hay một loại nước khử mùi toàn thân nào đó vì có thể ảnh hưởng đến cảm nhận, cảm xúc của bạn khi thưởng thức Whisky.
Chọn loại ly có bụng rộng, miệng hẹp để khi xoay ly, những loại whisky hảo hạng sẽ để lại vệt rượu trên thành ly, rất đẹp mắt. Khi ngửi nên cảm nhận hương vị của rượu ở xa một chút, sau đó từ từ vừa xoay nhẹ vừa đưa miệng ly đến gần mũi. Ban đầu hương thơm thoang thoảng, càng lúc càng đậm quánh nhưng sẽ không quá thốc lên mũi. Nếu thả lỏng tinh thần và có thói quen thiền, trong vô thức tinh khiết, bạn sẽ cảm nhận được một sự pha trộn phức hợp các thứ mùi hương trong rượu. Bạn nên uống từng ngụm nhỏ để cảm nhận hương vị của rượu đượm và tinh tế hơn. Hãy để từng đợt chất lỏng trôi nhẹ nhàng qua lưỡi và thử cảm nhận mùi vị của rượu lúc thì thô ráp và cay gắt, lúc lại êm ả, ngọt ngào.
